Türkiye'de acil gıda statüsünde yer alan içme suyuna gelen fahiş zamlar, hem vatandaşları hem de sektörde çalışanları isyan ettirdi. Son bir yılda damacana ve ambalajlı su fiyatlarının yüzde 100’e yakın artış göstermesi, birçok kesimde "fırsatçılık" eleştirilerini beraberinde getirdi. Vatandaşlar, suyun temel bir ihtiyaç olması nedeniyle bu zamların kontrol altına alınmasını talep ederken, sektör temsilcileri de denetim çağrısı yaptı.
ZAM ORANI REKOR KIRDI
Haziran ayından bu yana iki kez zamlanan içme suyunda özellikle yabancı markaların uyguladığı yüksek fiyat tarifeleri dikkat çekiyor. İstanbul’da 19 litrelik bir damacana suyun fiyatı 140 TL’ye kadar çıkarken, ortalama fiyatlar 100-120 TL bandında seyrediyor. Ne döviz kurlarında ne de akaryakıt fiyatlarında bu denli bir artış yaşanmazken, su fiyatlarındaki yüzde 100’e varan zam oranı vatandaşların tepkisine neden oldu.
"SERBEST PİYASA ADI ALTINDA FIRSATÇILIK"
İstanbul Su ve Meşrubat Satıcıları Esnaf Odası Başkanı Ahmet Turan Akkaya, içme suyu pazarının yüzde 70’inin yabancı markaların kontrolünde olduğunu belirterek, suyun acil gıda statüsünde yer almasına rağmen bu markaların tarifelere uymadığını ifade etti. Akkaya, “Ekmekte nasıl tavan fiyat uygulaması varsa, suda da benzer bir düzenleme var. Ancak yabancı markalar, tarifeleri delmenin yollarını buluyor. Bunun en büyük nedenlerinden biri de bayiliklerini esnaf odasına değil, ticaret odasına kaydettirmeleri. Bu şekilde tarifeye uyma zorunluluğundan kaçınıyorlar” dedi.
Akkaya, özellikle son altı ayda yapılan iki zammın hiçbir ekonomik gerekçeye dayanmadığını ve fırsatçılık yapıldığını dile getirerek, “Esnaf odası olarak yabancı markaların zamlarını durduramıyoruz. Bu nedenle konuyu bakanlığa taşıdık. Yakın zamanda piyasanın denetim altına alınmasını bekliyoruz” şeklinde konuştu.
Ambalajlı Su Sektörü Büyümeye Devam Ediyor
Ambalajlı su sektörü, fiyat artışlarına rağmen büyümesini sürdürüyor. Türkiye Ambalajlı Su Üreticileri Derneği (SUDER) verilerine göre, sektör geçen yıl yüzde 1,6 büyüyerek 10,8 milyar litrelik bir pazar hacmine ulaştı. Bu hacmin 5,3 milyar litresi damacana su satışından, 5,5 milyar litresi ise PET şişe satışlarından oluştu. PET şişe satış kanalı yüzde 8,1 büyürken, damacana satış kanalı yüzde 4,5 oranında küçüldü.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2023 verilerine göre, Türkiye 391 bin 876 ton ambalajlı su ihracatı gerçekleştirerek 74,4 milyon dolarlık bir gelir elde etti. 2024 yılında ise sektörün 11,1 milyar litrelik pazar hacmine ulaşması hedefleniyor.
VATANDAŞ ZOR DURUMDA
Suyun temel bir ihtiyaç olduğunu vurgulayan vatandaşlar, fiyatların kontrol altına alınmasını ve suyun ulaşılabilir bir ürün olarak kalmasını talep ediyor. Artan fiyatların özellikle dar gelirli haneler üzerindeki etkisi büyük olurken, sektör temsilcileri de devletin daha sıkı denetimlerle su fiyatlarını regüle etmesi gerektiğinin altını çiziyor.
Her geçen gün büyüyen ambalajlı su sektörü, artan fiyatlar nedeniyle vatandaşı mağdur ederken, bu durumun piyasa denetimiyle çözülüp çözülemeyeceği merak konusu. Denetimlerin başlaması ve fiyatların makul seviyelere çekilmesi, vatandaşların en büyük beklentisi.